BEBUKANING
ATUR
Alhamdulillah,
puji syukur kita aturaken wonten ngarsanipun Gusti Allah Ingkang Maha Agung,
sahengga laporan observasi punika saged kasusun kanthi sae. Mboten kesupen kita
aturaken matur sembah nuwun kagem Bu Fera ingkang tansah paring bimbingan kagem
nyusun laporan observasi menika. Kita aturaken matur sembah nuwun malih kagem
Bapak Ibu Narasumber ingkang sampun maringi informasi kagem nyusun laporan
menika.
Laporan
observasi kanthi irah-irahan “Laporan Observasi Basa Jawa Kupatan” menika
kasusun kagem njangkepi tugas semester 1 mata pelajaran basa jawa. Kita
mangertos bilih laporan menika tebih saking tembung sampurna, pramila menika
kita nrima saran kalihan kritik kagem nyampurnaaken laporan punika.
Mugi-mugi
laporan observasi menika saged paring mapinten-pinten manfaat dumateng para
sinten kemawon ingkang maos. Kita minangka panyerat ugi kathah kakirangan,
pramila panyaruhe saha panyendu tansah kula antu-antu.
Trenggalek,
13 September 2018
Panyerat
DAFTAR ISI
BEBUKANING
ATUR ........ ii
DAFTAR ISI ........ iii
A.
SEJARAH
“KUPATAN” ........ 1
B.
URUTAN
ACARA ........ 1-2
C.
MAKNA
ACARA KUPATAN ........ 2
D.
FILOSOFI
KUPATAN ........ 2
E.
CARA
NGGAWE KUPAT ........ 3
F.
FOTO
“KUPATAN” ........ 4-6
PENUTUP ........ 7
A.Sejarah Kupatan
Asal
usule kupatan yaiku diwiwiti saka pondok Kiyai Mesir ing Semarum, Kiyai Mesir
iku salah sawijining tokoh ing Trenggalek sing ing jaman semana dadi salah siji
penasehate Bupati. Ing wayah Bada(Idul Fitri) biasane Bupati jaluk tulung
marang Kiyai Mesir kanggo ngancani Open House, amargo ngancani Bupati
ing wayah Bada, Kiyai Mesir ora ana ing pondok pesantren uwong-uwong kang
pingin silaturahmi marang Kiyai Mesir iku katundo. Kanggo ngganteni wektu
silaturahmi kang ketundo wayah bada iku diganti ing Bada Kupat yaiku seminggu
sakwise bada. Amarga saking akehe tamu sing pingin silaturahmi marang Kiyai
Mesir sampek nggarakake antri sing dawa, amarga antrian sing dawa lan kauripan
sosial sing isik kenthel para warga sekitar pondok iku ngrasa simpati lan
nyuguhake ombe lan camilan kanggo masyarakat sing pada antri kanggo silaturohmi
ing Kiyai Mesir. Saya suwe pakulinan kasebut berkembang lan panganan sing disuguhake iku kupat, kadadean
iku sing nggarai muncule tradisi kupatan ing Durenan. Ora mung masyarakat
sekitar Pondok Kiyai Mesir nanging saya suwi perihal kui berkembang
ing desa Durenan. Saiki tradisi kupatan kui mau ora mung ana ning
Durenan nanging ugo berkembang ing desa liyane kayata
ing Kedunglurah, Kamulan, lan Kelutan.
B.Urutan Acara
Urutan
acara kupatan iku diwiwiti ing wayah esuk, ananging siji utawa rong dino
sakdurunge iku wis cepak- cepak kanggo acara kupatan, kayata ngehias desa,
masang umbul-umbul amrih desane ketok apik diswang uga resik-resik omah supaya
apik disawang, ora lali para masyarakat nyepakake panganan sing arep disuguhne
kanggo kupatan. Saben omah nyiapke jajan-jajan lan yaiku ubo rampe perlengkapan
sing arep disuguhake kanggo acara kupatanIng dino kupatan, ing wayah isuk
sekitar jam 4 utawa jam 5-nan para masyarakat uwis nyepakake panganan wis di
siapake siji utawa rong dino sakdurunge amarga antarane jam 7 utawa jam 8 iku
biasane uwis akeh tamu sing pada teka. Tamu-tamu sing teko ing tradisi kupatan
iku ora mung warga Desa Durenan lan Kuto Treggalek amarga tradisi iki uwis
berkembang, kupatan iki uwis kasebar sampek njaba desa lan kuto liyo sakliyane Kuto Trenggalek, kayata Tulungagung, Kediri,
Ponorogo, lan Pacitan. Para warga ing njobo Kuto Trenggalek iku oleh informasi
menawa, masio antarane para tamu lan uwong kang nyelenggarakake kupatan iku ora
kenal, deweke iso panggah teko menyang omahahe sopo ae singa pingin ditamoni.
Pak Hargo minangka narasumber lan salah siji masyarakat Durenan iku uga tau
ditamoni uwong sing ora dikenali, ananging tamu kasebut panggah disumanggakake
melu ngrayakake tradisi kupatan lan
nyicipi panganan tradisional khas kupatan. Acara kupatan iki rampung
sampek jam 8 jam 9-nan wengi. Menawa wis ora ana tamu sing teko maneh para
masyarakat wis pada ringkes-ringkes omah.
C. Makna Acara Kupatan
Panganan tradisional kang disuguhake yaiku kupat uga bisa
diganti lonthon. Ana maneh lodho yaiku, masakan saka iwak pitik kang diasep terus dimasak bumbu
kuning khas Jawa, jangan tewel, yaiku masakan saka tewel(nangka enom) kang
digodhog disik uga dimasak bumbu kuning khas Jawa. Amarga saiki jamane wis
modern para warga biasane uga nambahake masakan Cap Jay, soto, lan sate. Kanggo
ombenane biasane dicepakake es campur lan banyu putih. Sak liyane panganan berat
uga dicepakake panganan ringan kayata, kacang sembunyi, wafer, kripik, lan
sapanunggalane.
Sakliyane
tradisi, kupatan uga bisa nambah lan mbangun perekonomian rakyat sekitar
Durenan amarga menawa arep wayah kupatan akeh banget uwong sing dodol janur, dodol
kupat, lan dodol tewel (nangka sing isik enom). Kupatan iku ugo salah siji
tradisi sing iso nambah kuate tali silatirahmi antarane para warga.
D.Filosofi Kupatan
Filosofi Kupatan :
- Nyerminake macem-macem kasalahan manungsa. Iki bisa ditemokake saka kerumitan bungkusan e kupat.
- Kesucian ati. Sawise ketupat dibuka, bakal nunjukake beras putih lan iki nyerminake karesikan lan kesucian hati sawise njaluk apuraning kabeh kesalahan.
- Nggambarake kasampurnaan. Bentuk kupat iku sampurna lan dihubungne karo kamenangan umat Islam sawisé sewulan pasa lan akhire ngrayakne Idul Fitri.
- Amarga ketupat biasané disuguhake karo lauk sing bersantan, banjur ning Jawa ana Pantun Jawa sing ngomong KUPAT SANTEN, Kulo Lepat Nyuwun Ngapunten (Aku Kesuwun Ngapunten).
E. Cara Nggawe Kupat
Bahan :
- 1 kg beras (utawa miturut jumlah sing dikarepake lan milih beras sing wangi kaya Rojolele)
- Banyu putih sakcukupe
- Garam dapur sakcukupe
- Daun pandan (pirang-pirang helai)
- Anyaman ketupat (bisa tumbas ning pasar tradisional)
Cara nggawe ketupat :
- Umbahen beras kanggo banyu sing mili nganti resik.
- Rendhem beras ing wadhah sing wis diisi banyu anyar
- Tambahen uyah lan aduk nganti rata.
- Guwangen banyu tipak beras mau lan tirisen sawentara menit.
- Lebokno godhong beras lan pandan kan wis ditirisne neng njero anyaman ketupat.
- Godhok banyu setengah mendidih banjur lebokno ketupat sing wis diisi beras.
- Pastikna kabeh bagianne ketupat kekum
- Godhok ketupat nganti 4-5 jam.
- Junjungen ati-ati lan delehen ning adah liyane.
- Jarno sediluk lan ketupat siap disajikne.
Panutup
Kula
lan rencang kula sadar ingkang damel laporan observasi punika taksih wonten
kakirangan sak kedik lan kathahe, ingkang wonten kritik lan saran ingkang ajeng
ngleresipun laporan observasi punika, injih sumangga maringi saran, mugi-mugi
saget kagem pembelajaran kangge kita sedaya, matur suwun
Tidak ada komentar:
Posting Komentar